जळगाव लाईव्ह न्यूज । २४ जुलै २०२२ । द्रौपदी मुर्मू (Draupadi Murmu) या उद्या सोमवारी 25 जुलै रोजी राष्ट्रपती (President) पदाची शपथ घेणार आहेत. सोमवारी सकाळी १० वाजता संसदेच्या सेंट्रल हॉलमध्ये सरन्यायाधीश एन. व्ही. रामन त्यांना शपथ देतील. देशात राष्ट्रपतींच्या शपथविधीसाठी २५ जुलैची निवड होण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. नवनिर्वाचित द्रौपदी मुर्मू या 10व्या राष्ट्रपती असतील ज्या 25 जुलै रोजी शपथ घेतील. खरंतर 25 जुलै रोजी शपथ घेण्याची प्रक्रिया 1977 पासून सुरू झाली.
पहिल्यांदा देशाच्या सहाव्या राष्ट्रपती नीलम संजीव रेड्डी यांनी 25 जुलै 1977 रोजी शपथ घेतली. कोणत्या राष्ट्रपतींनी 25 जुलै रोजी शपथ घेतली, या तारखेलाच हा कार्यक्रम का आयोजित केला जातो? आणि देशाच्या राष्ट्रपतीची निवड कोण करते? या प्रश्नांची उत्तरे आपण जाणून घेऊ..
देशाच्या सहाव्या राष्ट्रपती नीलम संजीव रेड्डी यांच्या शपथविधीपासून ते आतापर्यंत देशात जे मान्यवर आहेत, त्या सर्वांनी २५ जुलै रोजी शपथ घेतली. यामध्ये नीलम संजीव रेड्डी, ग्यानी झैल सिंग, रामास्वामी व्यंकटरमण, शंकरदयाळ शर्मा, के. आर. नारायणन, एपीजे अब्दुल कलाम, प्रतिभा पाटील, प्रणव मुखर्जी आणि रामनाथ कोविंद. सोमवारी शपथ घेतल्यानंतर आता नवनिर्वाचित राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मूही या यादीत सामील होणार आहेत.
यासाठी 25 जुलै ही तारीख का निवडली?
26 जानेवारी 1950 रोजी डॉ राजेंद्र प्रसाद देशाचे पहिले राष्ट्रपती बनले. 1957 मध्ये त्यांनी पुन्हा हे पद मिळवले. यानंतर असे दोन अध्यक्ष होते जे काही कारणांमुळे आपला कार्यकाळ पूर्ण करू शकले नाहीत. या यादीत डॉ झाकीर हुसेन हे पहिले राष्ट्रपती ठरले आहेत. त्यांनी 13 मे 1967 रोजी पदाची शपथ घेतली आणि 3 मे 1969 रोजी त्यांचे निधन झाले. यानंतर 24 ऑगस्ट 1969 रोजी व्ही.व्ही.गिरी नवे राष्ट्रपती बनले, परंतु त्यांच्यानंतर हे पद भूषवणारे फखरुद्दीन अली अहमद राष्ट्रपतीपदाचा कार्यकाळ पूर्ण करू शकले नाहीत.
24 ऑगस्ट 1974 रोजी राष्ट्रपती म्हणून शपथ घेणारे फखरुद्दीन अली अहमद हे दुसरे राष्ट्रपती बनले जे त्यांचा कार्यकाळ पूर्ण करू शकले नाहीत. यानंतर देशाच्या सहाव्या राष्ट्रपती नीलम संजीव रेड्डी यांनी 25 जुलै 1977 रोजी शपथ घेतली. त्यांनी त्यांचा कार्यकाळ पूर्ण केला. तेव्हापासून देशातील सर्व राष्ट्रपतींचा कार्यकाळ पूर्ण झाला आहे. त्यामुळे ही तारीखही २५ जुलै ठेवण्यात आली आहे. आतापर्यंतच्या इतिहासात या तारखेला 9 राष्ट्रपतींनी शपथ घेतली आहे. आता राष्ट्रपती निवडून आलेल्या द्रौपदी मुर्मू या 10व्या राष्ट्रपती असतील ज्या या तारखेला शपथ घेणार आहेत.
भारताच्या राष्ट्रपतीची निवड कोण करते?
संसदेची दोन्ही सभागृहे आणि राज्यांच्या विधानसभांचे निवडून आलेले सदस्य तसेच राष्ट्रीय राजधानी, दिल्ली शासित प्रदेश आणि पुद्दुचेरी केंद्रशासित प्रदेशातील निर्वाचित सदस्यांचा समावेश असलेल्या इलेक्टोरल कॉलेजद्वारे राष्ट्रपतीची निवड केली जाते. स्पष्ट करा की कलम 58 नुसार भारताचा नागरिक असलेली व्यक्ती राष्ट्रपतीची निवडणूक लढवू शकते. तसेच त्याचे वय 35 वर्षांपेक्षा जास्त असणे आवश्यक आहे आणि लोकसभेचा सदस्य होण्यासाठी पात्र असणे आवश्यक आहे. भारत सरकार किंवा कोणत्याही राज्य सरकारच्या अंतर्गत किंवा कोणत्याही स्थानिक किंवा इतर प्राधिकरणाच्या अंतर्गत, वरीलपैकी कोणत्याही सरकारच्या नियंत्रणाखाली असलेल्या कोणत्याही लाभाचा अधिकारी नसावा.