जळगाव लाईव्ह न्यूज । १८ एप्रिल २०२२ । भारतातील गरिबीच्या बाबतीत एक चांगली बातमी आहे. जागतिक बँकेच्या आकडेवारीनुसार 8 वर्षात शहरी आणि ग्रामीण भागात दारिद्र्य कमी झाल्याचे दिसून आले आहे.तर दुसरीकडे लहान शेतकऱ्यांचे उत्पन्न पूर्वीच्या तुलनेत वाढले आहे. जागतिक बँकेच्या पॉलिसी रिसर्चच्या वर्किंग पेपरमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या आकडेवारीनुसार, २०११ च्या तुलनेत २०१९ पर्यंत देशातील अत्यंत गरिबीत १२.३ टक्क्यांनी घट झाली आहे. २०११ मध्ये ते २२.५ टक्के होती. ती २०१९ मध्ये १०.२ टक्क्यापर्यंत कमी झाली आहे.
पेपर इंटरनॅशनल मॉनेटरी फंड (IMF)ने जारी केलेल्या वर्किंग पेपरमध्ये असेही म्हटले होते की भारताने अत्यंत गरिबी जवळजवळ संपवली आहे. एवढेच नाही तर 40 वर्षांच्या काळात सरकारी आर्थिक मदतीतून अन्न पुरवून उपभोगातील विषमता अत्यंत खालच्या पातळीवर आणली गेली आहे.
ग्रामीण भागातील गरिबी अधिक कमी झाली
अहवालात असे नमूद करण्यात आले आहे की, शहरांच्या तुलनेत ग्रामीण भागातील गरिबीत मोठी घट झाली आहे, कारण ग्रामीण भागातील दारिद्र्य 2011 मधील 26.3% वरून 2019 मध्ये 11.6% पर्यंत घसरले आहे, तर त्याच कालावधीत शहरी भागातील घट 14.2% वरून वाढली आहे. ते 6.3%.
भारतातील गरीबी या शीर्षकाखाली प्रकाशित झालेल्या या पेपरमध्ये असे म्हटले आहे की, “२०११-२०१९ दरम्यान ग्रामीण आणि शहरी गरिबीत १४.७ आणि ७.९ टक्के घट झाली आहे.” गेल्या दशकात घसरण झाल्याचेही म्हटले जात असले तरी पूर्वी विचार केला जात होता तितका नाही.
छोट्या शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ
हे पेपर्स अर्थशास्त्रज्ञ सुतीर्थ सिंह रॉय आणि रॉय व्हॅन डेर वीड यांनी लिहिले आहेत. जागतिक बँक पॉलिसी रिसर्च वर्किंग पेपर्सचा उद्देश विकासावरील विचारांच्या देवाणघेवाणीला प्रोत्साहन देणे आणि संशोधन निष्कर्षांचा वेगाने प्रसार करणे हा आहे. अभ्यासानुसार लहान शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढले आहे. कमी जमीन असलेल्या शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात 10 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे, तर जास्त जमीन असलेल्या शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात 2 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे.
हा पेपर महत्त्वाचा का आहे?
जागतिक बँकेचा पेपर महत्त्वाचा मानला जातो कारण भारताकडे या अलीकडच्या कालावधीचा कोणताही अधिकृत अंदाज नाही. नॅशनल सॅम्पल सर्व्हे ऑर्गनायझेशन (NSSO) ने 2011 मध्ये शेवटचे खर्चाचे सर्वेक्षण जाहीर केले होते. त्यानंतर देशाने गरिबी आणि असमानतेचे अधिकृत अंदाजही जारी केले.