जळगाव लाईव्ह न्यूज । ४ फेब्रुवारी २०२३ । भारतीय रेल्वे (Indian Railway) हे जगातील चौथ्या क्रमांकाचे मोठे नेटवर्क असून ते दररोज लाखो लोकांना त्यांच्या गंतव्यस्थानावर घेऊन जाते. कधीतरी तुम्हीही ट्रेनने प्रवास केला असेलच. प्रत्येक ट्रेनचा प्रवास सोपा, आनंददायी आणि सोयीचा होण्यासाठी ट्रेनमध्ये डब्यांची व्यवस्था करण्याचीही व्यवस्था आहे. यातील जनरल डब्ब्यात (General Coach) तुम्ही प्रवास केला असेल. पण तुम्हाला हे माहितीय का सामान्य बोगी नेहमी ट्रेनच्या शेवटी किंवा सुरुवातीला बसलेली असते. तर याबाबत आज आम्ही तुम्हाला सांगणार आहोत.
तुम्ही पाहिलं असेल की प्रत्येक ट्रेनची रचना जवळपास सारखीच असते, म्हणजेच इंजिन नंतर किंवा अगदी शेवटी, जनरल डब्बा आणि मध्यभागी AC-3, AC-2 आणि स्लीपर कोच बसवले जातात. खरंतर प्रत्येक ट्रेनच्या शेवटी आणि सुरुवातीला जनरल डबे असतात आणि त्यामागील कारण देखील खूप महत्वाचे आहे.
एकदा एका व्यक्तीने ट्विट करून विचारले की ट्रेनला समोर आणि मागे जनरल डबे का ठेवले जातात? मात्र, वेगळ्या पद्धतीने प्रश्न विचारत असताना, एखादा अपघात झाल्यास सामान्य डब्यातील गरीब लोकच आधी मरतात, असा आरोपही युजरने केला होता. त्यानंतर या प्रश्नाचे उत्तर देताना रेल्वेच्या एका अधिकाऱ्याने याचे कारण सांगितले.
या प्रश्नाला ट्विटरवर उत्तर देताना भारतीय रेल्वेच्या एका अधिकाऱ्याने सांगितले होते की, प्रवाशांच्या सोयीसाठी या क्रमाने रेल्वे डब्यांची व्यवस्था करण्यात आली आहे. कोणत्याही ट्रेनच्या जनरल डब्यांमध्ये सर्वाधिक गर्दी असते, त्यामुळे जर जनरल डबे मध्यभागी असतील तर त्यामुळे संपूर्ण यंत्रणा कोलमडून पडते, असे त्यांचे म्हणणे होते. त्याचबरोबर तसे न झाल्यास बोर्ड-डीबोर्डमध्ये अडचण निर्माण होणार आहे. अशा स्थितीत माल किंवा प्रवाशांना दोन्ही दिशेला जाता येणार नाही, म्हणजे बसण्याच्या व्यवस्थेबरोबरच उर्वरित व्यवस्थाही विस्कळीत होईल. त्यामुळे प्रवाशांच्या सोयीसाठी दोन्ही कोपऱ्यांवर जनरल डबे लावण्यात आले आहेत.
हे व्यवस्थापन प्रभावी आहे
याशिवाय जनरल डब्यांमध्ये बसणारी गर्दी अंतर ठेवून दोन ठिकाणी विभागली जाते. यामुळे आपत्कालीन परिस्थितीतही लोकांना वाचवण्यासाठी, त्यांना ट्रेनमधून बाहेर काढण्यासाठी आणि परिस्थितीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी हे सर्वोत्तम व्यवस्थापन आहे. तसे पाहता, दोन्ही टोकांना जनरल डबे असण्याची अनेक कारणे आहेत आणि अनेक प्रकारे ही व्यवस्था प्रभावी ठरते.
