जळगाव लाईव्ह न्यूज । २ मार्च २०२३ । यंदा वेळेआधीच उन्हाळा जाणवू लागला आहे. देशातील बर्‍याच भागात फेब्रुवारी मध्येच मार्च महिन्यात जे तापमान नोंदवले जाते त्यापेक्षा जास्त तापमान नोंदवले जात आहे. त्यामुळे यंदा उष्णतेच्या तीव्र लाटेची शक्यता आहे. विचार करा जर कडक उन्हाळ्यात पारा 50 च्या पुढे गेला आणि पावसाची आशा नसेल तर काय होईल? केवळ कल्पनेनेच थरकाप उडू लागला आहे. मात्र शास्त्रज्ञांवर विश्वास ठेवला तर यंदाही अशाच परिस्थितीला देशाला सामोरे जावे लागू शकते.
एकीकडे कोरोनाच्या संकटातून आपण पूर्णपणे सावरलेलो नसताना दुसरीकडे आणखी एक नैसर्गिक आपत्ती उभी राहताना दिसत आहे. एल निनोमुळे यंदा भारतात दुष्काळसदृश परिस्थिती निर्माण होऊ शकते, असा इशारा इन्स्टिट्यूट ऑफ क्लायमेट चेंज स्टडीजचे संचालक डीएस पै यांनी दिला आहे. या वेळी मान्सूनचा पाऊसही 90 टक्क्यांनी कमी होण्याची शक्यता आहे. एल निनोचा प्रभाव एक वर्ष टिकतो, त्यामुळे पुढील पीक चक्रावरही परिणाम होऊ शकतो.
डीएस पै म्हणाले, “ला निनाच्या 3 वर्षानंतर या वर्षी अल निनो येण्याची शक्यता आहे. देशात 100 पेक्षा कमी पावसाची प्रकरणे अशा वेळी होती जेव्हा मान्सून 90 च्या खाली होता. त्यामुळे 1952, 1965 आणि 1972 मध्ये भारताला दुष्काळाचा सामना करावा लागला आणि आता त्याच परिस्थितीला तोंड द्यावे लागत आहे.
भारत आणि शेजारच्यांना फटका बसू शकतो
ला निना हा एल निनोचा विपरीत परिणाम आहे, एक हवामान नमुना ज्यामुळे प्रशांत महासागरातील पृष्ठभागाच्या पाण्याची असामान्य तापमानवाढ होते. हे भारत आणि त्याच्या शेजारील पावसाची कमतरता आणि दुष्काळाशी संबंधित माहिती देते. अशा परिस्थितीत ही चिंताजनक बातमी आहे, कारण भारतातील निम्मी लोकसंख्या उपजीविकेसाठी शेतीवर अवलंबून आहे.
उष्णता रेकॉर्ड देखील मोडू शकते
डीएस पै म्हणाले, “संभाव्य एल निनो प्रभावामुळे दीर्घकाळ कोरडा काळ पाळला जाऊ शकतो. जर एल निनो हिवाळ्यात शिगेला पोहोचला आणि 2024 च्या वसंत ऋतुपर्यंत चालू राहिला, तर पुढील वर्ष आतापर्यंतचे सर्वात उष्ण असेल. एल निनो असेच चालू राहिल्यास 2024 मध्ये तापमानाचा विक्रम मोडला जाऊ शकतो. देशभरात तापमानात वाढ होत आहे.
देशातील अनेक भागांमध्ये अनेक वर्षांनंतर फेब्रुवारीमध्ये एवढी उष्णता पाहायला मिळत आहे, त्यामुळे तीव्र उष्णतेचे संकट अधिक गडद होत आहे. महाराष्ट्रातील अनेक जिल्ह्यांमध्ये फेब्रुवारी मध्येच तापमानाचा पारा वाढताना दिसून आला. उच्च तापमानामुळे गहू पिकाचे नुकसान होण्याची शक्यता आहे. कृषी मंत्रालयाचे माजी सल्लागार बीएल मीना म्हणाले की, एल निनोमुळे खराब मान्सूनचा कृषी उत्पादनावर परिणाम होईल.
