जळगाव लाईव्ह न्यूज | ८ जुलै २०२३ | शेती हे सर्वात मोठे आणि विशाल क्षेत्र आहे. भारताला सर्वात जास्त जीडीपी योगदान कृषी क्षेत्रातून मिळते. कोविड-१९ लॉकडाऊन दरम्यान जेव्हा सर्व काही ठप्प होते परंतु कृषी क्षेत्र सतत कार्यरत होते आणि देशाच्या अर्थव्यवस्थेत योगदान देत होते. कृषी क्षेत्र हे एक क्षेत्र आहे जे सतत वाढत आहे आणि आपल्या सर्वांसाठी खूप महत्वाचे आहे. जर आपण कृषी अभियांत्रिकीबद्दल बोललो तरा कृषी अभियंता हे असे व्यावसायिक आहेत जे कृषी उत्पादनांच्या ऑपरेशनसाठी नवीन प्रक्रिया, प्रणाली आणि उपकरणे विकसित आणि डिझाइन करतात.
कृषी अभियंते हे संशोधक आणि विकासक आहेत जे नेहमी कृषी क्षेत्राच्या वाढीसाठी मदत करतात. कृषी अभियंते हे संशोधक आणि विकासक आहेत जे नेहमी कृषी क्षेत्राच्या वाढीसाठी मदत करतात. कृषी अभियंत्यांना विकासक म्हणतात कारण कृषी अभियंते शेतकर्‍यासाठी नवीन तंत्रे आणि यंत्रसामग्री विकसित करतात, जेणेकरून शेतकरी त्यांचे पीक उत्पादन वाढवू शकतील. कृषी अभियंते हे संशोधक आणि विकासक आहेत जे नेहमी कृषी क्षेत्राच्या वाढीसाठी मदत करतात. कृषी अभियंत्यांना विकासक म्हणतात कारण कृषी अभियंते शेतकर्‍यासाठी नवीन तंत्रे आणि यंत्रसामग्री विकसित करतात, जेणेकरून शेतकरी त्यांचे पीक उत्पादन वाढवू आणि वाढवू शकतील.
कृषी अभियंता ही अशी व्यक्ती आहे जी शेतकर्‍याला जमिनीच्या मर्यादित तुकड्यातून जास्तीत जास्त उत्पादन घेण्यास मदत करतात. कृषी अभियंत्यांना संशोधक म्हणतात, कारण ते शेतकर्‍यांना कोणते पीक पेरायचे आहे, कोणत्या हवामान परिस्थितीत पेरायचे आहे याची माहिती देऊन मदत करतात. विशिष्ट पिकाची पेरणी करायची आहे. आणि विशिष्ट पिकाच्या उत्पादनासाठी जमीन तयार करण्यापासून ते काढणीच्या अवस्थेपर्यंत कोणत्या प्रकारची यंत्रे वापरावीत. जर आपण सामाजिक दृष्टीकोनातून बोललो तर कृषी अभियंते जमीन आणि पाणी यासारख्या नैसर्गिक संसाधनांचे संरक्षण करण्यास मदत करतात आणि जमीन आणि पाणी यासारख्या मर्यादित नैसर्गिक स्त्रोतांचा कमीत- कमी वापर करून जास्तीत जास्त पीक उत्पादन घेण्यास मदत करतात.
आपण कृषी अभियंता कसे बनू शकतो आणि कृषी क्षेत्रात कसे काम करू शकतो याद्दल सविस्तर माहिती जाणून घेवूयात. भारतात अनेक कृषी विद्यापीठे आहेत जिथे प्रवेश घेऊन आणि हा अभ्यासक्रम पूर्ण करू कृषी अभियंता बनू शकतो. महाराष्ट्रात चार प्रमुख कृषी विद्यापीठे आहेत जिथे प्रवेश घेऊ शकतो आणि तेथे बी-टेक (कृषी अभियांत्रिकी) पदवी अभ्यासक्रम पूर्ण करू शकतो आणि कृषी अभियंता बनू शकतो.
१) महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी
२) डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ, अकोला
३) वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी.
४) डॉ. बाळासाहेब सावंत कोकण कृषी विद्यापीठ दापोली.
पदवी अभ्यासक्रमाला प्रवेश कसा घ्यावा?
बारावी इयत्ता (विज्ञान) महाराष्ट्र राज्य उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळाकडून १०+२ पॅटर्नमध्ये किंवा समकक्ष परीक्षा भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, गणित किंवा भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, गणित, जीवशास्त्र आणि इंग्रजीसह उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. यासह यासाठी स्वतंत्र प्रवेश परीक्षा देखील असते.
बी-टेक (कृषी अभियांत्रिकी) हा ४ वर्षांचा ८ सेमिस्टरचा अभियांत्रिकी पदवी अभ्यासक्रम आहे ज्यामध्ये विद्यार्थ्याला प्रमुख पाच विभागांच्या विषयांचा अभ्यास करावा लागतो. यात फार्म मशिनरी आणि पॉवर इंजिनिअरिंग, माती आणि जलसंधारण अभियांत्रिकी, सिंचन आणि ड्रेनेज अभियांत्रिकी, कृषी प्रक्रिया अभियांत्रिकी नूतनीकरण व ऊर्जा स्रोत अभियांत्रिकी यांचा समावेश आहे.
कृषी अभियंता नोकरीच्या संधी
कृषी संशोधन शास्त्रज्ञ, सरकारी आणि खाजगी संस्थांमध्ये कृषी आणि सिंचन अभियंता, कृषी विद्यापीठे आणि कृषी अभियांत्रिकी महाविद्यालयातील व्याख्याते/प्राध्यापक, राष्ट्रीयीकृत बँकांमध्ये कृषी क्षेत्र अधिकारी (ए एफ ओ), एफसीआय फूड को-ऑपरेशन ऑफ इंडियामध्ये तांत्रिक व्यवस्थापक, राज्याच्या कृषी विभागांमध्ये कृषी अधिकारी वन विभागांमध्ये भारतीय वन सेवा आय एफ एस अधिकारी इ संधी उपलब्ध आहे.
प्राचार्य, डॉ.पी.आर. सपकाळे / कुणाल हरिश्याम तेलंग (सहायक प्राध्यापक)
डॉ.उल्हास पाटील कृषी अभियांत्रिकी आणि तंत्रज्ञान महाविद्यालय, जळगाव