जळगाव लाईव्ह न्यूज । खान्देशात बोलल्या जाणार्‍या अहिराणी भाषेचा गोडवा काही वेगळाच आहे. या भाषेतील म्हणींची तर बातच वेगळी आहे. ग्रामीण भागात अहिराणी म्हणी त्या भाषेचा अविभाज्य घटक बनल्या आहेत. या म्हणींशिवाय ती भाषाच परिपूर्ण होणार नाही, असे म्हटले तरी ते चुकीचे ठरणार नाही. अहिराणी भाषतील म्हणींमध्ये अस्सल ग्रामीण भागाचे प्रतिबिंब डोकावते. वाचकांसाठी आम्ही ३२५ म्हणी आम्ही संकलित केल्या आहेत. यापैकी तुम्हाला किती माहित आहेत, हे तर तपासाच शिवाय याव्यतिरिक्त ज्या म्हणी यात नाही त्या तुम्हीही जोडा…व अहिराणी भाषेचा गोडवा वाढवा…
- डोकामा नही भुसा, नि कोठेबी घुसा.
- खाल मुंडी, पाताळ धुंडी.
- उंदीरले सापडनी चिंधी, डोकाले लिन्ही बांधी.
- चाघरना पोरं उघडा, नी याहीनले नेसाडा लुगडा
- खिंसामा नही आना, नी माले बाजीराव म्हना.
- खिसामा नही कवडी, नी उना बाजार भवडी.
- जीव म्हणे आखो आखो, नी पोट म्हणे नको नको.
- चार आनानी पेवानी, नी बारा आनानी दखाडानि.
- येडी नं मत, नी घुबड ना चाळा.
- आई बाई नि दिधी भर,नी उठ व धल्ली नवरा कर.
- निधी ना भंडारा, नी गावभर डोम्बारा.
- तुले माले सांगाले भगतीन आनी घुमाले.
- घरनी मोरी,नि मुतानी चोरी.
- सोनारणी पीटी पीटी, नी लोहार नि एकच बठी.
- खान तशी खापरी,नी माय तशी छोकरी.
- माले ना तुले, घाल कुत्राले.
- चिडी खोपामा, नी जीव धोकामा.
- कागद ना बाऊ, नी बाहेर नको जाऊ.
- रीस नी माय, भिक मांगी खाय.
- धल्ला(म्हातारा)नवरा कया, कुळले आसरा झाया
- घरन झायं थोडं, नी याहीनी धाडं घोडं.
- जवाईनं पोर, हरामखोर.
- सासू तशी सून, नी उम्बारना गुण.
- गाव नी खावा लाथ, पण परगाव ना खाऊ नाही भात.
- आसू न पासु, मारी गायी सासू.
- नक्टी ना लगनमा १७ ईघ्ने
- ज्यांना घर पत्थर नि मावठी, त्यांनीच पेओ गावठी.
- दिनभर आथी तथी, दिन मावयना जाऊ कथी.
- आग मारे ते खोबारनं तेल, नी फसफस करे ते गोड तेल.
- खावाले काळ, नी भूईले भार.
- घरमा फुटेल बोयका, नि मांगस दोन-दोन बायका.
- जय जय भवानी, थोडी थोडी पेवानी, पोलीस ऊनात की लपाडी देवानी.
- पाटीलबवाले जग भ्याये, नि घरनी बाई अंघोटा दाये.
- बाईना फुले बाईले, नि शाबासी मन्हा याहीले.
- रायरंग रातभर राजा, नि सकायमा ऊठी पानी कोनी पाजा.
- दुसरी वणी घरमा, पयली गयी घोरमा.
- दियेल शिदोरी, आणि सांगेल आक्कल पुरत नही.
- धल्ला(म्हातारा)नवरा सदीमे निजे, जुवान बायको रातभर खिजे.
- आग लाऊ, तमासा पाहू.
- आसू ना पासु, मारी गई सासू.
- कवळ मवळ, आडई तव्हळ.
- उक्खळ म्हान डोक घाल, आते फुटो का रहावो.
- हाड्याले (कावळा) झाये उडाले, नी फाटीले (झाडाची फांदी) झाये मुडाले.
- उस गोड झाया, ते ते मुईसंमत खाऊ नही.
- आईबाई नडणी, कानबाई घडणी.
- घऱोघर संदेश, सोनाना खाऩ्देश.
- बाप तसा बेटा, कुंभार तसा लोटा.
- इसगाव तीसगाव, भिकारीले चाईसगाव.
- बाबा बी गयात अन् दशम्या बी गयात.
- आचर वचर, धल्लानी पाचर.
- यु मारू त्यु मारू, निकल गया तो क्या करू.
- सत्यम् शिवम् सुंदरम्…सुंदरम् मन्हा खान्देशम्.
- आई बाई नी दिनी भर, उठ व धल्ली नवरा कर.
- करमम्हान पड कोड, हसिबोली गोड करी ल्हेओ.
- भरम ना भोपळा, चारी पाय मोकळा.
- ईय्या मोडी खिय्या करो
- मर्द मराठा गडी तोच भिलाटी चढि.
- घोय मा घोय आणि म्हणे धिरे धिरे चोय.
- आडं तिडं करे नि कंबर मुडे, खापरे बसे तिने नाव कागदे चढे.
- घर म्हा नाही दाणा अन् म्हणे कलर टिव्ही आणा.
- ऐशी ना बैशी सुन ना सासु ले काय बोलशी.
- लाडकोड ना भाऊ, बाहेर नको जाऊ.
- मोठानं दुखे पोट तं दरजा लोगुन जाये गोट.
- डोकावर गोंटं अन् म्हणे गाव कोणतं.
- अन्नाडूना बारवर घडी घडी जानं पडस.
- देव त्याले खेव.
- आमुनी कमाई, जामूम्हान गमाई.
- अधोडी खाये, त्याले मधुरा व्हये.
- कधी ना मधी, गई हुबी नदी..
- वाटे ते बोट चाटे.
- पेरई तसे उगई.
- मना माल आणि मन्हाच हाल.
- कुथे ना काथे अन् उठी उठी बठे.
- म्हणा का बोला, बेलदार ना हेला.
- ये म्हैस घाल म्हा शिंग.
- अम्हनाच दांडा, नि अम्हनीच कुर्हाड.
- कीतलभी कय तरी, कोल्लाच हाथ निघस.
- कोपरा देखी थुको, नी जागा देखी मुतो.
- वाण्या ना घरमा ऊंदीर कारभारी.
- एक दिन ना पावना, दुसरा दिन पई, तिसरा दिन गोट कथी गयी.
- कोन्ही सोनानी सरी बांधी ते आपून दोरी घाली मरू नई.
- खावाले काळ, नि भूईले भार.
- कुडी देखी, पुडी वाढो.
- जेन्ही माय मरंस त्यालेच रडु येस.
- रोज मरे त्याले कोन रडे.
- जो तो जेनं तेनं तानस, ह्या भाऊ नं कोन जानस.
- मास्तरीन ताई अन् दोन दोन टिकल्या लाई.
- करकडे ते सरकडे.
- बाप व्याजना उचलंस, माय उसना वाटंस.
- घरम्हा नाही दाना अन् म्हणे बाजीराव म्हणा.
- करा का वरा, फुटकी गोंडा धरा.
- दिन जाउ द्या अन् पगार येऊ द्या.
- रहिते दिवाळी, नहिते शिमगा.
- माय मरो, मावशी मरो.
- आपलाच दात, नी आपलाच व्हट.
- निमण कीडं निमलेच गोड लागस.
- कुत्रान शेपूट वाकड त वाकडच रास.
- इच्चुना पिल्ला इच्चुले फोली खाई जातस.
- लाथा हाना, पण पाटील म्हणा.
- तोंड करे बाता, नी खाये लाथा.
- हेलानं मरनं दसराले चुकाव नाही.
- हजार ना धंदा नी वडापाव खावाना ना वांदा.
- थाठीवरथी उठा, नी पोठीवर बघा.
- सुम बळी जास, पण वळ नही जात.
- मोठा तितला खोठा.
- सैड्यानी झेप, वडांगलोंग.
- वैदनं पोरे पांगळं.
- कसामा ना मसामा आंधळं घोडं तमासामा.
- घर ना वैरी घर भोवती फिरी.
- बाईनी जात बावळी, ……नी जागे चावळी.
- लोक नं पोर लीधं कडे, तेनं चीत माय बाप कडे.
- घर सोडी, आंगण पारखं.
- आईवर न बाईवर, जाई पडी फुईवर.
- चेपनं सोडी, चाफलू नही.
- उठा ठेव अन् डालका म्हा देव.
- शिक्शन कमी पगार जास्त.
- उन्दिरना जीव जाये, मांजर धवाया करे.
- अब्रूनं मरी जाय, बिन अब्रूनं गाना गाय.
- मनमा मांडा, नी पदर मा धोंडा.
- लागी गया डोया, नी सरी गया पोया.
- आडी रोज पुऱ्या नी सनले घुगऱ्या.
- इये न जाये, जम्हाया खाये.
- सक्खा सोबती पक्का घातकी.
- आन्घे न मांघे, नी दोन्ही हाथ संघे.
- घोडास्वर उनात अन् गधडास्वर गयात.
- चुलत मुलत नी गया कोल्हत.
- आग म्हाईन निघीसन, फफुटामा पडणा.
- नाचता इयेना अंगण वाकड, रांधता इयेना वल्ला लाकड.
- कोनी सरी लिधीतं आपन दोरी ली मरो नई.
- गरीब गाय अन् पोट म्हा पाय.
- काम ना धाम, उघडा आंगले घाम.
- मी सांगस म्हणीशीन रातले म्हणा तुमी दिन.
- कोना कोन नी घोडानं तोंड.
- हाइतं घोडा इकिसनं डांगरे खावानं काम हुई गयं.
- लेनं ना देनं कंदिल लाई येनं.
- साजे ना सुजे अन् ढोलगं वाजे.
- घर ना मांग अन् झाडनीसले पांग.
- मी राजा तु रानी , ले पानी कोन आनी.
- बारास्नी माय अन् खाटलावर जीव जाय.
- मले पहा अन् मग्गम रहा.
- मोठा भाऊले वाडा भ्याये, नि घरनी बाई बाहेर पये.
- येडा चाया, अन् बाबु राया.
- दिखने मे अच्छा, चलने मे ढब्बू.
- जेना हात मुडस, तेनाच गयामा पडस.
- सिदोड ले उना राग माले म्हणा म्हने फण्या नाग.
- याही याही नं भांडण हुई अन् म्हदमा पडी तो गाया खाई.
- मातीनं -हातं तं फुटी जातं.
- उच्चा झाडवर बुच्चा बसणा, असा राज कधी ना उना.
- आंधया म्हणे च्या, बहीरा म्हणे म्या.
- आथाईन फरशी तथाईन फरशी तु तं कपाशी देखी देखीच मरशी.
- गावन कुत्रं गावम्हन भुकंस.
- दुना दुबारा गुढी उभारा.
- कये ना वये चालना धुये.
- ज्याना कपडा फाटेल , त्यांनी खावो पिव्वी पटेल.
- गाडाना खाले कुत्रं चालंस तेले वाटस मीच गाडं व्हडस.
- ऐकणारनी एक बात, नाही ऐकणारनं सुपड साफ.
- मना मामान्या शंभर गायी, सकाय उठी काही ना माही.
- दात कोरीसन पोट थोडी भरंस.
- भडगाव नी भडक मोठी, खाले भाकर वर रोटी.
- आय ना धस,ना माय ना धस.माटी उडे फसाफस.
- घरनी मोरी,नि मुतानी चोरी.
- डोकामा नही भुसा, नि कोठेबी घुसा.
- खाल मुंडी, पाताळ धुंडी.
- उंदीरले सापडनी चिंधी, डोकाले लिन्ही बांधी.
- घरना पोरं उघडा, नी याहीनले नेसाडा लुगडा.
- चार आनानी कोंबडी, नी बारा आनाना मसाला.
- दये तिले कये, नी फुकटी गोंडा घोये
- खिंसामा नही आना, नी माले बाजीराव म्हना.
- खिसामा नही कवडी, नी उना बाजार भवडी.
- जीव म्हणे आखो आखो, नी पोट म्हणे नको नको.
- चार आनानी पेवानी, नी बारा आनानी दखाडानि.
- येडी नं मत, नी घुबड ना चाळा.
- आई बाई नि दिधी भर,नी उठ व धल्ली नवरा कर.
- निधी ना भंडारा, नी गावभर डोम्बारा.
- तुले माले सांगाले भगतीन आनी घुमाले.
- काम् नही काय करु, लुगडं फ़ाडी दान्डे करु.
- सोनारणी पीटी पीटी, नी लोहार नि एकच बठी.
- खान तशी खापरी,नी माय तशी छोकरी.
- माले ना तुले, घाल कुत्राले.
- तोच गुल, नी तीच काडी.
- चिडी खोपामा, नी जीव धोकामा.
- कागद ना बाऊ, नी बाहेर नको जाऊ.
- रीस नी माय, भिक मांगी खाय.
- धल्ला(म्हातारा)नवरा कया, कुळले आसरा झाया.
- घरन झायं थोडं, नी याहीनी धाडं घोडं.
- जवाईनं पोर, हरामखोर.
- सख्खा भाऊ, पक्का वैरी.
- एक धल्ली टम टम करे आणि तिण कम्बर १७ जण मोडेत.
- सासू तशी सून, नी उम्बारना गुण.
- गाव नी खावा लाथ, पण परगाव ना खाऊ नाही भात.
- आसू न पासु, मारी गायी सासू..
- नक्टी ना लगनमा १७ ईघ्ने
- ज्यांना घर पत्थर नि मावठी, त्यांनीच पेओ गावठी.
- दिनभर आथी तथी, दिन मावयना जाऊ कथी.
- आग मारे ते खोबारनं तेल, नी फसफस करे ते गोड तेल.
- खावाले काळ, नी भूईले भार.
- घरमा फुटेल बोयका, नि मांगस दोन-दोन बायका.
- जय जय भवानी, थोडी थोडी पेवानी, पोलीस ऊनात की लपाडी देवानी.
- पाटीलबवाले जग भ्याये, नि घरनी बाई अंघोटा दाये.
- बाईना फुले बाईले, नि शाबासी मन्हा याहीले.
- रायरंग रातभर राजा, नि सकायमा ऊठी पानी कोनी पाजा.
- दुसरी वणी घरमा, पयली गयी घोरमा.
- दियेल शिदोरी, आणि सांगेल आक्कल पुरत नही.
- धल्ला(म्हातारा)नवरा सदीमे निजे, जुवान बायको रातभर खिजे.
- आग लाऊ, तमासा पाहू.
- आसू ना पासु, मारी गई सासू.
- कवळ मवळ, आडई तव्हळ.
- उक्खळ म्हान डोक घाल, आते फुटो का रहावो.
- हाड्याले (कावळा) झाये उडाले, नी फाटीले (झाडाची फांदी) झाये मुडाले.
- उस गोड झाया, ते ते मुईसंमत खाऊ नही.
- आईबाई नडणी, कानबाई घडणी.
- घऱोघर संदेश, सोनाना खाऩ्देश.
- बाप तसा बेटा, कुंभार तसा लोटा.
- इसगाव तीसगाव, भिकारीले चाईसगाव.
- बाबा बी गयात अन् दशम्या बी गयात.
- आचर वचर, धल्लानी पाचर.
- यु मारू त्यु मारू, निकल गया तो क्या करू.
- सत्यम् शिवम् सुंदरम्…सुंदरम् मन्हा खान्देशम्.
- आई बाई नी दिनी भर, उठ व धल्ली नवरा कर.
- करमम्हान पड कोड, हसिबोली गोड करी ल्हेओ.
- भरम ना भोपळा, चारी पाय मोकळा.
- ईय्या मोडी खिय्या करो
- मर्द मराठा गडी तोच भिलाटी चढि.
- घोय मा घोय आणि म्हणे धिरे धिरे चोय.
- आडं तिडं करे नि कंबर मुडे, खापरे बसे तिने नाव कागदे चढे.
- घर म्हा नाही दाणा अन् म्हणे कलर टिव्ही आणा.
- ऐशी ना बैशी सुन ना सासु ले काय बोलशी.
- लाडकोड ना भाऊ, बाहेर नको जाऊ.
- मोठानं दुखे पोट तं दरजा लोगुन जाये गोट.
- डोकावर गोंटं अन् म्हणे गाव कोणतं.
- अन्नाडूना बारवर घडी घडी जानं पडस.
- देव त्याले खेव.
- आमुनी कमाई, जामूम्हान गमाई.
- अधोडी खाये, त्याले मधुरा व्हये.
- कधी ना मधी, गई हुबी नदी..
- वाटे ते बोट चाटे.
- पेरई तसे उगई.
- मना माल आणि मन्हाच हाल.
- कुथे ना काथे अन् उठी उठी बठे.
- म्हणा का बोला, बेलदार ना हेला.
- ये म्हैस घाल म्हा शिंग.
- अम्हनाच दांडा, नि अम्हनीच कुर्हाड.
- कीतलभी कय तरी, कोल्लाच हाथ निघस.
- कोपरा देखी थुको, नी जागा देखी मुतो.
- वाण्या ना घरमा ऊंदीर कारभारी.
- एक दिन ना पावना, दुसरा दिन पई, तिसरा दिन गोट कथी गयी.
- कोन्ही सोनानी सरी बांधी ते आपून दोरी घाली मरू नई.
- खावाले काळ, नि भूईले भार.
- कुडी देखी, पुडी वाढो.
- जेन्ही माय मरंस त्यालेच रडु येस.
- रोज मरे त्याले कोन रडे.
- जो तो जेनं तेनं तानस, ह्या भाऊ नं कोन जानस.
- मास्तरीन ताई अन् दोन दोन टिकल्या लाई.
- करकडे ते सरकडे.
- बाप व्याजना उचलंस, माय उसना वाटंस.
- घरम्हा नाही दाना अन् म्हणे बाजीराव म्हणा.
- करा का वरा, फुटकी गोंडा धरा.
- दिन जाउ द्या अन् पगार येऊ द्या.
- रहिते दिवाळी, नहिते शिमगा.
- माय मरो, मावशी मरो.
- आपलाच दात, नी आपलाच व्हट.
- निमण कीडं निमलेच गोड लागस.
- कुत्रान शेपूट वाकड त वाकडच रास.
- इच्चुना पिल्ला इच्चुले फोली खाई जातस.
- लाथा हाना, पण पाटील म्हणा.
- तोंड करे बाता, नी खाये लाथा.
- हेलानं मरनं दसराले चुकाव नाही.
- हजार ना धंदा नी वडापाव खावाना ना वांदा.
- थाठीवरथी उठा, नी पोठीवर बघा.
- सुम बळी जास, पण वळ नही जात.
- मोठा तितला खोठा.
- सैड्यानी झेप, वडांगलोंग.
- वैदनं पोरे पांगळं.
- कसामा ना मसामा आंधळं घोडं तमासामा.
- घर ना वैरी घर भोवती फिरी.
- बाईनी जात बावळी, ……नी जागे चावळी.
- लोक नं पोर लीधं कडे, तेनं चीत माय बाप कडे.
- घर सोडी, आंगण पारखं.
- आईवर न बाईवर, जाई पडी फुईवर.
- चेपनं सोडी, चाफलू नही.
- उठा ठेव अन् डालका म्हा देव.
- शिक्शन कमी पगार जास्त.
- उन्दिरना जीव जाये, मांजर धवाया करे.
- अब्रूनं मरी जाय, बिन अब्रूनं गाना गाय.
- मनमा मांडा, नी पदर मा धोंडा.
- लागी गया डोया, नी सरी गया पोया.
- आडी रोज पुऱ्या नी सनले घुगऱ्या.
- इये न जाये, जम्हाया खाये.
- सक्खा सोबती पक्का घातकी.
- आन्घे न मांघे, नी दोन्ही हाथ संघे.
- घोडास्वर उनात अन् गधडास्वर गयात.
- चुलत मुलत नी गया कोल्हत.
- आग म्हाईन निघीसन, फफुटामा पडणा.
- नाचता इयेना अंगण वाकड, रांधता इयेना वल्ला लाकड.
- कोनी सरी लिधीतं आपन दोरी ली मरो नई.
- गरीब गाय अन् पोट म्हा पाय.
- काम ना धाम, उघडा आंगले घाम.
- मी सांगस म्हणीशीन रातले म्हणा तुमी दिन.
- कोना कोन नी घोडानं तोंड.
- हाइतं घोडा इकिसनं डांगरे खावानं काम हुई गयं.
- लेनं ना देनं कंदिल लाई येनं.
- साजे ना सुजे अन् ढोलगं वाजे.
- घर ना मांग अन् झाडनीसले पांग.
- मी राजा तु रानी , ले पानी कोन आनी.
- बारास्नी माय अन् खाटलावर जीव जाय.
- मले पहा अन् मग्गम रहा.
- मोठा भाऊले वाडा भ्याये, नि घरनी बाई बाहेर पये.
- येडा चाया, अन् बाबु राया.
- दिखने मे अच्छा, चलने मे ढब्बू.
- जेना हात मुडस, तेनाच गयामा पडस.
- सिदोड ले उना राग माले म्हणा म्हने फण्या नाग.
- याही याही नं भांडण हुई अन् म्हदमा पडी तो गाया खाई.
- मातीनं -हातं तं फुटी जातं.
- उच्चा झाडवर बुच्चा बसणा, असा राज कधी ना उना.
- आंधया म्हणे च्या, बहीरा म्हणे म्या.
- आथाईन फरशी तथाईन फरशी तु तं कपाशी देखी देखीच मरशी.
- गावन कुत्रं गावम्हन भुकंस.
- दुना दुबारा गुढी उभारा.
- कये ना वये चालना धुये.
- ज्याना कपडा फाटेल , त्यांनी खावो पिव्वी पटेल.
- गाडाना खाले कुत्रं चालंस तेले वाटस मीच गाडं व्हडस.
- ऐकणारनी एक बात, नाही ऐकणारनं सुपड साफ.
- मना मामान्या शंभर गायी, सकाय उठी काही ना माही.
- दात कोरीसन पोट थोडी भरंस.
- आय ना धस,ना माय ना धस.माटी उडे फसाफस.