जळगाव लाईव्ह न्यूज । २६ मार्च २०२३ । सध्याच्या घडीला गॅस सिलिंडरचे दर गगनाला भिडले असून यामुळे सर्वसामान्य होरपळून निघत आहे. घरगुती गॅस सिलिंडरचा दर तब्बल 1100 रुपयांवर गेल्याने महिन्याचे बजेट कोलमडून गेलं आहे. त्यातच केंद्रीय मंत्रिमंडळ लवकरच देशात उत्पादित नैसर्गिक वायूच्या किमती मर्यादित करण्याबाबत विचार करणार आहे.
सीएनजीपासून खत कंपन्यांपर्यंतचा उत्पादन खर्च कमी करणे हा या पाऊलाचा उद्देश आहे. सरकार स्थानिक पातळीवर उत्पादित नैसर्गिक वायूच्या किंमती वर्षातून दोनदा ठरवते- ज्याचे रूपांतर वाहनांच्या वापरासाठी CNG आणि स्वयंपाकासाठी पाईप गॅस (PNG) मध्ये केले जाते. याशिवाय गॅसचा वापर वीज आणि खत निर्मितीमध्येही होतो.
गॅस किंमत
देशांतर्गत उत्पादित गॅससाठी पैसे भरण्यासाठी दोन सूत्रे आहेत. यापैकी, एक म्हणजे ऑइल अँड नॅचरल गॅस कॉर्पोरेशन (ओएनजीसी) आणि ऑइल इंडिया लिमिटेड (ओआयएल) सारख्या राष्ट्रीय पेट्रोलियम कंपन्यांच्या जुन्या फील्डमधून उत्पादित गॅसचे पेमेंट करण्याचे सूत्र आणि दुसरे म्हणजे नवीन क्षेत्रांमधून उत्पादित झालेल्या गॅसच्या पेमेंटचे सूत्र.
किमतीत वाढ
रशियाच्या युक्रेनवर आक्रमणानंतर जागतिक ऊर्जेच्या किमतीत वाढ झाल्याने स्थानिक पातळीवर उत्पादित वायूचे दर विक्रमी उच्चांकावर पोहोचले आहेत. लेगसी किंवा जुन्या फील्डमधून गॅससाठी US$8.57 प्रति दशलक्ष ब्रिटिश थर्मल युनिट (MMBtu) आणि अवघड क्षेत्रांमधून गॅससाठी US$12.46 प्रति MMBtu दर निश्चित केला आहे. हे दर १ एप्रिल रोजी सुधारित केले जाणार आहेत.
बदल असू शकतात
सध्याच्या फॉर्म्युल्यानुसार, जुन्या फील्डमधील गॅसच्या किमती $10.7 प्रति एमएमबीटीयूपर्यंत वाढू शकतात, असे या प्रकरणाची माहिती असलेल्या दोन सूत्रांनी सांगितले. अवघड क्षेत्राच्या गॅसच्या किमतीत थोडा बदल केला जाईल. गॅसच्या किमतीतील शेवटच्या सुधारणांनंतर सीएनजी आणि पीएनजीच्या किमती ७० टक्क्यांपर्यंत वाढल्या आहेत. १ एप्रिलपासून दर सुधारित केल्यास त्यात आणखी वाढ होईल.
गॅसच्या किमतीत सुधारणा
सूत्रांनी सांगितले की, सरकारने गेल्या वर्षी किरीट पारीख यांच्या अध्यक्षतेखाली स्थानिक ग्राहक आणि उत्पादक यांचे हित साधण्यासाठी तसेच देशाला गॅस आधारित अर्थव्यवस्था बनवण्याचे उद्दिष्ट पूर्ण करण्यासाठी गॅसच्या किमतीत सुधारणा करण्यासाठी एक समिती स्थापन केली होती. समितीने आपल्या शिफारशींमध्ये जुन्या क्षेत्रांना ठराविक कालावधीसाठी गॅसची किंमत सध्याच्या ब्रेंट क्रूड ऑइलच्या 10 टक्के किंमतीत बदलण्यास सांगितले आहे. आतापर्यंत हे गॅस अधिशेष असलेल्या देशांच्या किंमतींच्या आधारे केले जात होते.